การเลือกโครงยึดแผงโซลาร์ที่เหมาะกับสภาพอากาศในไทย
โครงยึดแผงโซลาร์เซลล์ (Solar Mounting Structure) เป็นองค์ประกอบที่มักถูกมองข้ามในการออกแบบระบบโซลาร์ แต่ในความเป็นจริงแล้ว โครงยึดมีบทบาทสำคัญต่อความปลอดภัย ความทนทาน และประสิทธิภาพของระบบโดยรวม โดยเฉพาะในประเทศไทยที่มีสภาพอากาศร้อนชื้น ลมแรง และฝนตกชุก การเลือกโครงยึดที่เหมาะสมจะช่วยป้องกันความเสียหายจากสภาพอากาศและยืดอายุการใช้งานของแผงได้อย่างมาก
1. ประเภทของโครงยึดที่นิยมใช้
- โครงยึดบนหลังคา (Rooftop Mount): ติดตั้งบนโครงหลังคา มีแบบเอียงตามหลังคา หรือแบบโครงปรับองศา
- โครงยึดบนพื้นดิน (Ground Mount): ใช้โครงเหล็กหรืออลูมิเนียมฝังดิน ยึดมั่นคง เหมาะกับพื้นที่ว่าง
- โครงยึดแบบลอยน้ำ (Floating Mount): สำหรับพื้นที่น้ำ เช่น บ่อเก็บน้ำ ใช้ทุ่นพยุงแผงลอยบนผิวน้ำ
2. วัสดุที่ใช้ทำโครงยึด
- เหล็กชุบกัลวาไนซ์ (Galvanized Steel): แข็งแรง ราคาถูก ทนสนิมระดับหนึ่ง แต่ไม่เหมาะกับพื้นที่ใกล้ทะเล
- อลูมิเนียมอัลลอย (Aluminum Alloy): น้ำหนักเบา ทนสนิมได้ดี เหมาะกับงานติดตั้งบนหลังคา
- สแตนเลส (Stainless Steel): ทนสนิมดีที่สุด แต่มีราคาสูง มักใช้เฉพาะจุดสำคัญ
3. ปัจจัยที่ต้องพิจารณาจากสภาพอากาศในไทย
- ลมแรง: โดยเฉพาะในฤดูมรสุมหรือภาคตะวันออก ต้องคำนวณ Wind Load และใช้โครงที่มีการยึดแน่นหนา
- ฝนตกชุก: โครงสร้างต้องมีมุมลาดเอียงเพื่อให้น้ำไหลออก และใช้วัสดุที่ไม่ขึ้นสนิมง่าย
- อุณหภูมิสูง: ควรใช้วัสดุที่ไม่บิดงอจากความร้อน เช่น อลูมิเนียมหรือเหล็กที่มีการเคลือบ
- แสงแดดจัด: วัสดุควรทนรังสี UV ได้ดี เช่น เคลือบ Powder Coating
4. องศาการติดตั้งที่เหมาะสม
แผงโซลาร์ควรถูกติดตั้งในองศาที่รับแสงแดดได้สูงสุด ในประเทศไทยโดยทั่วไป:
- ภาคเหนือ/อีสาน: 15–20 องศา
- ภาคกลาง: 10–15 องศา
- ภาคใต้: 5–10 องศา
โครงยึดที่สามารถปรับองศาได้จะยืดหยุ่นมากขึ้น โดยเฉพาะในระบบขนาดใหญ่
5. ระบบยึดกับหลังคาแต่ละประเภท
- หลังคากระเบื้องลอน: ใช้ขายึดพิเศษที่ไม่ต้องเจาะแผ่นกระเบื้อง
- หลังคาเมทัลชีท: ใช้คลิปล็อคหรือรางยึดที่ยึดกับโครงหลังคาโดยตรง
- หลังคาคอนกรีต: สามารถเจาะและใช้พุกเหล็กยึดได้ แต่ควรซีลกันน้ำดี
6. มาตรฐานโครงยึดที่ควรตรวจสอบ
- ผ่านการทดสอบ Wind Load และ Snow Load ตามมาตรฐาน IEC 61215 หรือ JIS
- ได้รับการรับรองจากผู้ผลิตว่าใช้งานกลางแจ้งได้ 25 ปีขึ้นไป
- วัสดุไม่ลามไฟ และไม่เปราะหักจาก UV หรือสนิม
7. การติดตั้งอย่างปลอดภัย
- ต้องมีการยึดโครงอย่างแน่นหนาในทุกจุด ไม่ใช้เพียงการวางเฉยๆ
- ระยะห่างระหว่างแผงแต่ละแผ่นต้องมีเพื่อระบายความร้อน
- ใช้สกรู สลัก และน็อตที่เป็นสแตนเลสเพื่อป้องกันสนิม
8. ตัวอย่างโครงสร้างที่เหมาะกับไทย
บ้านพักอาศัยในกรุงเทพที่ใช้เมทัลชีทนิยมติดตั้งโครงอลูมิเนียมแบบ Low Profile เพื่อให้ลมผ่านได้น้อย โกดังในภาคตะวันออกนิยมใช้เหล็กชุบกัลวาไนซ์หนาและฐานรากฝังลึกเพื่อทนพายุ ส่วนพื้นที่ใกล้ทะเลควรใช้อลูมิเนียมหรือสแตนเลสทั้งหมด
9. การดูแลรักษาโครงยึด
- ตรวจสอบการหลวมของน็อตยึดปีละครั้ง
- ทำความสะอาดฝุ่นหรือราขึ้นที่รางยึดเพื่อยืดอายุใช้งาน
- หากพบสนิม ควรทาสีเคลือบหรือเปลี่ยนชิ้นส่วนทันที
สรุป: โครงยึดแผงโซลาร์มีความสำคัญไม่น้อยไปกว่าแผงหรืออินเวอร์เตอร์ การเลือกวัสดุและรูปแบบโครงให้เหมาะกับสภาพอากาศไทยจะช่วยให้ระบบมีความมั่นคงปลอดภัย ใช้งานได้ยาวนานและคุ้มค่ากับการลงทุน
